Recordaantal wethouders stapte in 2017 over naar andere baan

Een nooit vertoond aantal van veertig wethouders is in 2017 overgestapt naar een andere baan. Het meest populair is het burgemeesterschap: liefst zeventien wethouders zijn in 2017 burgemeester geworden. Ook vonden elf wethouders een andere politieke werkkring, van wie er twee (Kajsa Ollongren en Hugo de Jonge) minister werden. Daarnaast vond een elftal wethouders een baan in het bedrijfsleven of in de nonprofitsector.

Dit blijkt uit het Wethoudersonderzoek 2017 dat in opdracht van Binnenlands Bestuur is uitgevoerd door De Collegetafel. Met veertig wethouders die in 2017 een andere baan vonden, is het record uit 2012 gebroken toen 32 wethouders hun periode als wethouder niet volmaakten en kozen voor een andere baan.

Vertrouwensbreuk

In het afgelopen jaar gingen 195 wethouders tijdelijk of definitief van hun plek. Een politieke vertrouwensbreuk was daarvoor de belangrijkste oorzaak: 75 wethouders gingen om een politieke reden tijdelijk of definitief onderuit. Daarnaast eindigde voor maar liefst 47 wethouders het wethouderschap vanwege de herindeling van hun gemeente.

De belangrijkste reden voor een politieke valpartij was in 2017 opnieuw – evenals in de voorgaande jaren – een breuk in de coalitie, vaak als gevolg van verstoorde onderlinge verhoudingen, of bijvoorbeeld door conflicten over herindelingsplannen. Voor 28 wethouders eindigde daardoor het wethouderschap tijdelijk of definitief. Spraakmakende coalitiebreuken vonden er plaats in IJsselstein (tot twee keer toe viel er een college over de falende regionale samenwerking met Montfoort), Bladel (over de inkrimping van de veestapel), Landgraaf en Brunssum (in beide Zuid-Limburgse gemeenten over plannen tot herindeling).

Falende bestuursstijl

Twee andere belangrijke factoren, die in beide gevallen meer dan een tiental wethouders de kop kostte, zijn de falende bestuursstijl van de wethouder (met opvallende voorbeelden in Rotterdam, Haaksbergen, Hilversum en Kampen) en het verantwoordelijkheid nemen of worden gehouden voor financiële tekortkomingen (spraakmakende voorbeelden in Deventer, Hollands Kroon en Molenwaard). Uit de hand gelopen kosten voor de nieuwe taken in de zorg (sociaal domein) kostten in 2017 wethouders in twee Limburgse gemeenten, Bergen (Lb.) en Venlo, de politieke kop.

Overzicht van alle wethouders die om politieke redenen ten val kwamen

Overzicht van wethouders die in 2017 overstapten naar een andere baan