In 37 van de 355 gemeenten is proefgedraaid met een vrouwelijke waarnemend burgemeester. In het overgrote deel van deze gemeenten is het geen aanleiding geweest om te kiezen voor een vaste Kroonbenoemde vrouwelijke burgemeester.

De keuze voor een waarnemend burgemeester is een samenspel van Commissaris van de Koning en de gemeenteraad. Meestal is het zo dat een Commissaris van de Koning een kandidaat uit zijn of haar hoge hoed te voorschijn tovert. In een gesprek met een vertegenwoordiging vanuit de gemeenteraad kan de raad zich deze keuze laten welgevallen of kiezen voor een andere waarnemer. De mislukte poging van de toenmalige Gelderse CdK Clemens Cornielje om voormalig VVD-Kamerlid Loek Hermans als waarnemende burgemeester in Zutphen benoemd te krijgen in 2015 is daarvoor een illustratief voorbeeld. De Zutphense raad wees Hermans, kort daarvoor opgestapt als fractievoorzitter van de VVD in de Eerste Kamer, af omdat hij onder vuur lag vanwege het wanbeleid bij thuiszorgorganisatie Maevita waar Hermans president-commissaris was.

Proefdraaien

Commissarissen van de Koning doen hun best om het aantal vrouwelijke burgemeesters te verhogen. Het waarnemerschap kan daarbij soms helpen, want in sommige gevallen is het een mooie gelegenheid om ervaring op te doen. In 37 gemeenten is er een vrouwelijke waarnemend burgemeester benoemd, maar vervolgens was of is dat geen (voorlopig) aanleiding (geweest) om te kiezen voor een vaste Kroonbenoemde vrouwelijke burgemeester. Het betreft de volgende gemeenten:

Alblasserdam

Apeldoorn

Beuningen

De Wolden

Den Helder

Dinkelland

Drechterland

Drimmelen

Dronten

Druten

Ede

Enkhuizen

Goes

Gouda

Harderwijk

Hillegom

Hoogeveen

Hoorn

Horst aan de Maas

IJsselstein

Krimpen aan den IJssel

Laarbeek

Langedijk

Laren

Leidschendam-Voorburg

Nederbetuwe

Ommen

Raalte

Renswoude

Roosendaal

Scherpenzeel

Sliedrecht

Son en Breugel

Twenterand

Tytsjerksteradiel

Urk

Veldhoven

Voerendaal

Vught

West Maas en Waal

Westerveld

Westersvoort

Westland

Wijchen

Wijk bij Duurstede

Zandvoort

Zwijndrecht

De Collegetafel voerde in het najaar van 2020 een onderzoek uit – in opdracht van Binnenlands Bestuur – naar de mate waarin de taak van burgemeester en wethouders wordt uitgeoefend door vrouwen en mannen, zie: Het ambt van burgemeester en wethouders is een mannenzaak.