Proefdraaien met vrouwelijke waarnemend burgemeester
In 37 van de 355 gemeenten is proefgedraaid met een vrouwelijke waarnemend burgemeester. In het overgrote deel van deze gemeenten is het geen aanleiding geweest om te kiezen voor een vaste Kroonbenoemde vrouwelijke burgemeester.
De keuze voor een waarnemend burgemeester is een samenspel van Commissaris van de Koning en de gemeenteraad. Meestal is het zo dat een Commissaris van de Koning een kandidaat uit zijn of haar hoge hoed te voorschijn tovert. In een gesprek met een vertegenwoordiging vanuit de gemeenteraad kan de raad zich deze keuze laten welgevallen of kiezen voor een andere waarnemer. De mislukte poging van de toenmalige Gelderse CdK Clemens Cornielje om voormalig VVD-Kamerlid Loek Hermans als waarnemende burgemeester in Zutphen benoemd te krijgen in 2015 is daarvoor een illustratief voorbeeld. De Zutphense raad wees Hermans, kort daarvoor opgestapt als fractievoorzitter van de VVD in de Eerste Kamer, af omdat hij onder vuur lag vanwege het wanbeleid bij thuiszorgorganisatie Maevita waar Hermans president-commissaris was.
Proefdraaien
Commissarissen van de Koning doen hun best om het aantal vrouwelijke burgemeesters te verhogen. Het waarnemerschap kan daarbij soms helpen, want in sommige gevallen is het een mooie gelegenheid om ervaring op te doen. In 37 gemeenten is er een vrouwelijke waarnemend burgemeester benoemd, maar vervolgens was of is dat geen (voorlopig) aanleiding (geweest) om te kiezen voor een vaste Kroonbenoemde vrouwelijke burgemeester. Het betreft de volgende gemeenten:
Alblasserdam
Apeldoorn
Beuningen
De Wolden
Den Helder
Dinkelland
Drechterland
Drimmelen
Dronten
Druten
Ede
Enkhuizen
Goes
Gouda
Harderwijk
Hillegom
Hoogeveen
Hoorn
Horst aan de Maas
IJsselstein
Krimpen aan den IJssel
Laarbeek
Langedijk
Laren
Leidschendam-Voorburg
Nederbetuwe
Ommen
Raalte
Renswoude
Roosendaal
Scherpenzeel
Sliedrecht
Son en Breugel
Twenterand
Tytsjerksteradiel
Urk
Veldhoven
Voerendaal
Vught
West Maas en Waal
Westerveld
Westersvoort
Westland
Wijchen
Wijk bij Duurstede
Zandvoort
Zwijndrecht
De Collegetafel voerde in het najaar van 2020 een onderzoek uit – in opdracht van Binnenlands Bestuur – naar de mate waarin de taak van burgemeester en wethouders wordt uitgeoefend door vrouwen en mannen, zie: Het ambt van burgemeester en wethouders is een mannenzaak.