Leugentje van Henk Westbroek
Jan van Zanen wordt binnenkort burgemeester van Utrecht. Dankzij de machtspositie van de VVD, de partij van de oud-partijvoorzitter, in Den Haag, vindt Henk Westbroek. Een goedkoop leugentje van de Utrechtse zanger.
Dat de benoeming van burgemeesters wordt bedisseld in de achterkamertjes van het Haagse Binnenhof is een onuitroeibaar misverstand. Zeker in kringen van populisten en anti-bestuurderspartijen, zoals de Leefbaarpartijen.
Henk Westbroek maakte zich er schuldig aan onlangs in een gesprek met presentator Frits Spits op Radio2. Westbroek was toch eigenlijk de enige echte burgemeester van Utrecht. Het volk wilde hem, verwees Spits naar de enquêtes eerder dit jaar. Daaruit was gebleken dat Westbroek de droomkandidaat was van de Utrechters om Aleid Wolfsen, die besloten heeft om toch maar te stoppen, op te volgen.
Westbroek wijst naar Haagse achterkamertjespolitiek
Domtoren UtrechtWestbroek beaamde zonder schroom dat hij de wenskandidaat was – andere, selectievere peilingen leverde overigens Van Zanen als gewenste kandidaat op. Het was al de derde keer dat de Utrechtse burgers hem wilde maar dat hij toch geen burgemeester is geworden. Ach, hoe treurig. Het kwam allemaal door die vermaledijde achterkamertjespolitiek van de grote partijen. Die verdelen op basis van de machtsverhoudingen in de Tweede Kamer de burgemeestersposten, zo betoogde Westbroek.
Een gemakkelijk maar vooral ook een misplaatst en goedkoop verwijt van de Utrechtse zanger, presentator en voormalig raadslid. Onterecht omdat we niet meer in de jaren ’90 zitten toen Den Haag inderdaad de dienst uitmaakte, burgemeestersposten onder de grote politieke partijen verdeelde en oud-ministers en soms zelfs mislukte Staatssecretarissen en Kamerleden parachuteerde als burgemeester.
Gemeenteraad wijst de burgemeester aan
Misplaatst omdat Westbroek de verkeerde als schuldige aanwijst. Het is de gemeenteraad die uitmaakt wie burgemeester wordt, en niet een paar Kamerleden of politieke kopstukken in Den Haag. De lokale politieke machtsverhoudingen maken het verschil. Kennelijk ontbrak het Westbroek aan moed om zijn oud-collega’s in Utrecht als kwaaie pier aan te wijzen. En dus een goedkope kwalificatie.
Bovendien doet Westbroek Jan van Zanen onrecht aan. Hij is een uitstekende kandidaat die in Amstelveen bewezen heeft het burgemeestersvak te begrijpen. Van Zanen kent als oud-wethouder van Utrecht de stad en is een type politicus die de inwoners verstaat en begrijpt, intellectueel en volks. Zijn keuze bewijst dat gemeenteraden durven te kiezen voor een burgemeester die bij hun stad past. Politieke kleur is daaraan ondergeschikt.
Laten we niet vergeten dat GroenLinks, PvdA en D66 een meerderheid hebben, de coalitie in Utrecht vormen en dat de VVD pas de vierde partij is. Deze coalitie koos voor een VVD’er. Critici zullen dan zeggen: ze werden het niet eens over een kandidaat van hun eigen partijen. Maar evenzogoed kan dat verweer worden verworpen dat ze kennelijk geen betere kandidaat in huis hadden. En dus was Van Zanen kennelijk de beste kandidaat.
Trouwens, zou Jaap Smit, lid van het gemarginaliseerde CDA, ooit opvolger van VVD’er Jan Franssen zijn geworden als commissaris van de Koning in Zuid-Holland als het Binnenhof de dienst nog zou uitmaken bij de benoeming van burgemeesters en commissarissen? De benoeming van deze bestuurders, de boegbeelden van gemeente en provincie, is gedecentraliseerd sinds de invoering van het aanbevelingsrecht voor gemeenteraad en Staten.
Democratisering van burgemeestersbenoeming is volgende stap
De volgende stap is een echte democratisering: de keuze van burgemeester en commissaris door de burgers. De minister moet daarvoor de wet wijzigen. Of Den Haag daartoe in staat is, moet nog maar blijken. Het initiatief ligt bij de minister maar die slaagt er niet in om baanbrekende voorstellen tot een goed einde te brengen. Dat wordt een oefening in geduld. Te vrezen valt dat dit zolang duurt dat Henk Westbroek te oud zal zijn om nog een vierde gooi te doen naar het burgemeesterschap van Utrecht te worden.