Zes burgemeesters gedwongen exit
Zes burgemeester zijn in 2012 na een politiek-bestuurlijk conflict moeten opstappen. Het meest opzienbarende was het vertrek van Ricardo Offermans als burgemeester van Meerssen. Offermans trad af in de slipstream van de van corruptie en vriendjespolitiek verdachte en afgetreden Roermondse wethouder Jos van Rey.
Met 6 gesneuvelde burgemeesters scoort 2012 in de top-3 van de laatste tien jaren, zo blijkt uit onderzoek van De Collegetafel. Alleen in 2011 (7 burgemeesters) en 2005 (9 burgemeesters) moesten meer burgemeesters door een politiek-bestuurlijk conflict hun biezen pakken.
Lekken
Het opstappen van Ricardo Offermans (VVD) als burgemeester van Meerssen was het meest spectaculair. In enkele dagen tijd vervloog de droom van Offermans op een mooie promotie naar Roermond en bleef hij ambteloos achter. Offermans was voorgedragen als nieuwe burgemeester van Roermond. Terwijl zijn benoeming nog niet definitief was, werd Offermans in Den Haag al gefeliciteerd door collega’s en leden van het demissionaire kabinet. Kort daarna bleek dat de Roermondse wethouder Jos van Rey, die van corruptie werd verdacht, informatie uit de vertrouwelijke procedure voor de burgemeester had gelekt. De Rijksrecherche merkte Offermans ook als verdachte van het lekken van informatie aan. Daarop trok Offermans zijn kandidatuur voor Roermond in, stapte terug als voorzitter van de VVD Limburg en werd hij gedwongen om het burgemeesterschap van Meerssen op te geven, omdat er geen vertrouwen meer was, en eindigt hij het jaar als ambteloos burger.
Declaraties
Spraakmakend was ook het opstappen van Harry de Vries (CDA) als burgemeester van Lingewaard. Eind oktober diende De Vries zijn ontslag in vanwege het opnieuw indienen van onjuiste en onrechtmatige declaraties. De burgemeester had declaraties die niet ingediend hadden mogen worden, bijvoorbeeld omdat hij er toch al een vergoeding voor kreeg, en declaraties ingediend die volgens de landelijke regels wel maar volgens de aangescherpte Lingewaardse regels ongeoorloofd waren. Over 2008 declareerden de burgemeester samen met de toenmalige vier wethouders 28 duizend euro waarvan 4500 euro voor een telefoonrekening van de burgemeester. De Vries bood na die affaire zijn excuses aan en verklaarde na zijn aftreden dat hij fouten heeft gemaakt die niet goed te praten zijn. ‘Mijn handelen tast de geloofwaardigheid van mij als persoon aan en is tevens inbreuk op de integriteit die men van een burgemeester mag verwachten.’ De Vries was sinds 1 maart 2007 burgemeester van Lingewaard en ging voor herbenoeming.
Herbenoemingsprocedure
Voor Arie Noordegraaf (Soest) en Ineke van der Wel (Rijswijk) ging hun gewenste herbenoeming niet door. Zowel in Soest als Rijswijk greep de raad de herbenoemingsprocedure aan om de burgemeester naar de uitgang te verwijzen. In Rijswijk gebeurde dat met de kleinst mogelijke meerderheid. Er rezen twijfels omdat de raad geen dossier over het functioneren van burgemeester Van der Wel (PvdA) in de afgelopen zes jaar kon overleggen. Commissaris van de koningin Jan Franssen verzette zich daarom tegen de wens van de raad. Toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Liesbeth Spies (CDA) bemoeide zich persoonlijk met de kwestie, maar volgde uiteindelijk toch het meerderheidsstandpunt van de raad.
Noordegraaf moest het in Soest zonder ruggensteun opknappen. De veranderde politieke machtsverhoudingen in de Soester raad gaven de doorslag. Ook in Soest was er geen dossier waaruit bleek dat de raad de burgemeester er op had gewezen dat hij het anders en beter moest doen. Noordegraaf wilde verder maar de nieuwe raadsmeerderheid vond dat hij te arrogant en te solistisch was. Daarop hield Noordegraaf de eer aan zichzelf.
Bestuurscrisis
Burgemeester Astrid Nienhuis (VVD) werd binnen haar eerste jaar met een motie naar huis gestuurd. Een nipte raadsmeerderheid vertrouwde er niet op dat de burgemeester de slepende bestuurscrisis tussen haarzelf en de twee wethouders kon oplossen. Die crisis ontstond omdat de twee wethouders gewend waren de dienst uit te maken en er niet van gediend waren dat de nieuwe burgemeester er een eigen, nieuwe stijl op na hield. Daarop zijn de rapen gaar. Burgers protesteren, twee raadsleden houden er mee op, worden vervangen met als gevolg dat vervolgens de twee wethouders van het pluche worden gestuurd. Van een terugkeer van Nienhuis komt het niet.
Trouwzaal
Maria Wiebosch-Steeman (GroenLinks) vindt in Hardinxveld-Giessendam haar Waterloo als zij collegeleden noch gemeenteraad inlicht over de twee keer zo hoge kosten van een veelbesproken verbouw van de raad- en trouwzaal. Ze trekt het boetekleed aan, gaat door het stof maar als zij bedankt voor het vertrouwen schiet dat de raadsleden in het verkeerde keelgat. Er is namelijk sprake van geschaad en onvolledig vertrouwen bij de raad. Wiebosch gaat met ziekteverlof om reflectie te kunnen plegen, overlegt met de commissaris en besluit de eer aan zichzelf te houden. Later wordt zij benoemd tot waarnemend burgemeester van Zwijndrecht.