Het kabinet wil dat gemeenten fuseren tot gemeenten van circa honderdduizend inwoners. Voldoen de aanstaande herindelingen aan dit criterium?

Het jongste plan voor gemeentelijke herindeling komt uit de landelijke omgeving van Nijmegen. De gemeenteraden van drie kleine gemeenten Millingen aan den Rijn, Ubbergen en Groesbeek besloten vlak voor Kerst om per 1 januari 2015 te fuseren. Het resultaat: de nieuwe gemeente komt bij lange na nog niet in de buurt van de omvang zoals die in het regeerakkoord van VVD en PvdA is verordonneerd. Millingen (5.920 inwoners), Ubbergen (9.369 inwoners) en Groesbeek (18.870 inwoners) zijn samen goed voor 34.159 inwoners.

De zogenaamde MUG-gemeente is in ieder geval een stuk robuuster en zou volgens de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken, Johan Remkes ruim aan de maat zijn. Deze bewindsman stelde in 2003 bij de herindeling van de Achterhoek de norm van 20 duizend inwoners als maatstaf, en speculeerde nadien zelfs over de wenselijkheid van gemeenten met 30 duizend inwoners.

Lichte dwang

De verantwoordelijke bewindsman in het kabinet-Rutte-II, Ronald Plasterk (PvdA) wil herindeling en opschaling naar gemeenten van meer dan 100 duizend inwoners niet afdwingen, maar wel financieel daartoe stimuleren. ‘Er is geen dwang, maar een lichte drang kan zeker zijn’, aldus de minister bij de verdediging van zijn begroting in de Tweede Kamer in de laatste vergaderweek voor het Kerstreces.

Aan de maat

Van de fusies waarover gemeenten het eens zijn en die per 1 januari 2014 of 1 januari 2015 een feit moeten zijn, voldoen twee fusies aan de 100.000 plus-norm van het kabinet. Per 1 januari 2014 komt de nieuwe gemeente Alphen aan den Rijn, bestaande uit Alphen aan den Rijn (93.864 inwoners), Boskoop (15.223 inwoners) en Rijnwoude (18.696 inwoners), uit op 105.019 inwoners. Ook Alkmaar (93.864 inwoners), Graft-De Rijp (6.490 inwoners) en Schermer (5.360 inwoners) zijn samen goed voor een nieuwe gemeente, per 1 januari 2015 Alkmaar, met 105.714 inwoners.

Spijkenisse

Andere fusieplannen leveren geen nieuwe gemeente met meer dan honderdduizend inwoners op. Vlak voor Kerst besloten de gemeenteraden van Bernisse (12.463 inw.) en Spijkenisse (73.104 inw.) om per 1 januari 2015 te fuseren. De nieuwe gemeente is goed voor 85.467 inwoners. De raad van Bernisse verbond wel een voorwaarde aan de instemming: als in de komende maanden een fusie van de gemeenten op Voorne-Putten mogelijk wordt, heeft dat de voorkeur.

Friese Meren

De fusie per 1 januari 2014 van Gaasterland-Sloten (10.286 inw.), Lemsterland (13.434 inw.) en Skarsterlan (27.372 inw.) met een stukje van het op te heffen Boarnsterhim levert een nieuwe gemeente Friese Meren op die uitkomt op ruim 51 duizend inwoners. Ook de samensmelting per 1 januari 2015 van Bernheze (29.655 inw.) en Maasdonk (11.292 inw.) onder de rook van Den Bosch tot een nieuwe plattelandsgemeente tussen de Brabantse hoofdstad en Oss komt uit op ruim 40 duizend inwoners.